Κυριακή 3 Μαρτίου 2024

Ο Αστερισμός του Ταύρου



    Αν ρίξετε μια ματιά στον χειμερινό ουρανό ένα βράδυ με ξαστεριά, θα αντικρίσετε στα βόρεια του ουρανού του ισημερινού τα τρία κυριότερα αστέρια του αστερισμού του ταύρου να σχηματίζουν ένα τρίγωνο. Ο αστερισμός μεσουρανεί τον χειμώνα -Νοέμβριο και Δεκέμβριο- και βρίσκεται εύκολα, αν προεκτείνουμε τη ζώνη του Ωρίωνα δυτικά περίπου 20 μοίρες, (δηλαδή προς την αντίθετη πλευρά από αυτή που προεκτείναμε, για να βρούμε τον Σείριο). Εκεί θα συναντήσουμε έναν πολύ λαμπρό αστέρα, έναν κόκκινο γίγαντα, τον α του Ταύρου (1ου μεγέθους) ή αλλιώς Aldebaran (δηλαδή «Λαμπαδίας»).

    Ο Ταύρος είναι ένας από τους αρχαιότερους και πλέον αξιοσημείωτους αστερισμούς. Η σημασία του στην πρώιμη αρχαιότητα συνδέεται με το ότι σημείωνε την εαρινή ισημερία από το 4000 π.Χ. ως το 1700 π.Χ. περίπου, και διατηρήθηκε έτσι ως το ζώδιο που «άνοιγε το έτος» σε όλους τους αρχαίους ζωδιακούς κύκλους.

 

    Ο αστερισμός είναι πολύ σημαντικός, αφού φιλοξενεί το ανοιχτό σμήνος των Υάδων και το -ακόμα πιο γνωστό- ανοιχτό σμήνος των Πλειάδων ή Πούλια, καθώς και το μεγάλο νεφέλωμα του Καρκίνου (Crab Nebula ή Μ1).  Το νεφέλωμα του Καρκίνου (ονομασίες καταλόγου M1, NGC 1952, Taurus A) είναι ένα κατάλοιπο σουπερνόβα στον αστερισμό του Ταύρου.

    Σε αυτό το σημείο όμως, αξίζει να αναφερθούμε ιδιαιτέρως στον Αλντεμπαράν, που για τους Βαβυλωνίους ήταν ο «φορέας του φωτός» και ο «ηγέτης των αστέρων». Για τον Πτολεμαίο ήταν ο «Λαμπαδίας» και για άλλους το «Όμμα Βοός», που έγινε για μερικούς -ίσως απρόσεκτα- η «καρδιά του Ταύρου». Οι Άραβες όμως τον συνέδεαν με τις Υάδες και συχνά με τις καμήλες τους. Ήταν η «χοντρή καμήλα», ή η «μάνα καμήλα», ενώ οι Υάδες ήταν οι «μικρές καμήλες». 

    Το όνομά του, προέρχεται από το «Αλ Δαβαράν», δηλαδή «Ο Ακόλουθος» που το μοιραζόταν με τις Υάδες, γιατί ακολουθούσαν τις Πλειάδες στην ανατολή τους, αν και στην αρχή φαίνεται να είχε το όνομα «Ναιρ Αλ Δαβαράν», δηλαδή «Ο λαμπρός από τους Ακόλουθους» που ήταν οι Υάδες.

    Ο μύθος που κρύβεται πίσω από τον αστερισμό, λέει πως παριστάνεται ο λευκός ταύρος που βοήθησε τον Δία να αρπάξει την νεαρή Ευρώπη η οποία έπαιζε με τις φίλες τις στις άκρες της πατρίδας της Φοινίκης και να τη μεταφέρει στην Κρήτη. Μια άλλη εκδοχή του μύθου λέει πως ο ίδιος ο θεός Δίας μεταμορφώθηκε σε ταύρο με σκοπό να αρπάξει την όμορφη Ευρώπη και να την κάνει δικιά του.


    Τέλος, ο ταύρος περιλαμβάνει δυο ονομαστές ομάδες αστερίων τις Πλειάδες και τις Υάδες. Οι Πλειάδες εξαπλώνονται στον λαιμό του ταύρου και μοιάζουν σαν να σχηματίζουν σμήνος. Για τους Έλληνες ήταν αστέρια ευνοϊκά για τα μακρινά τους ταξίδια. Έτσι πιστεύεται πως από αυτή τους την ιδιότητα προέρχεται η ονομασία τους, δηλαδή από το ρήμα ‘πλέω’. 

Βάσω Μουστακοπούλου, Α2

 Πηγές:

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)

https://www.astronomia.gr/wiki/index.php?title=%CE%A4%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BC%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD

https://astromonos.blogspot.com/2013/03/4.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Crab_Nebula#:~:text=The%20Crab%20Nebula%20(catalogue%20designations,inch%20(91%20cm)%20telescope.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Σχολική Εκδρομή στη Μονόλιθο της Ρόδου: Μια Μοναδική Εμπειρία Αστρονομίας

     Την 10η Μαρτίου 2024,στα πλαίσια του προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων «UniversALL:  – Πρόγραμμα Αστρονομίας για Μαθητές Ακριτικών...